خواص سـدر و حنا

حنا به نام‌های مختلفی در سراسر جهان شناخته شده است؛ مثل آل- خانا، آل حنا، برگ نو مصر، مندی، حینا و ...
برگ حنا توسط کارگران ماهر از مزارع به صورت دستی جمع‌آوری می‌شود. این برگ‌ها بر اساس کیفیت طبقه‌بندی و مرتب شده، توسط ماشین‌آلات و به طور کاملاً اتوماتیک خشک و در نهایت پودر و با دقت بسته‌بندی و مهر و موم می‌شوند. گاهی، یکی دو برگ تازه نیز داخل بسته‌ها انداخته می‌شود. رنگدانه‌های موجود در پودر حنا به محض افزودن چند قطره مایع مثل آب و یا آب لیمو فعال شده و از خود رنگ می‌دهند. با قرار دادن حنا بر روی موها و یا پوست، پس از مدتی قسمت به طور طبیعی رنگ می‌شود. این رنگ در مقایسه با سایر رنگ‌های طبیعی، ماندگاری بیشتری دارد و دارای خواص بی‌شماری است.

اگر می‌خواهید موهای سالم و زیبایی داشته باشید، یکی از روش‌های امن دستیابی به آن، استفاده از حنا است. در پاکستان، ایران، یمن، مراکش، هند، خاورمیانه، جنوب شرق آسیا و شمال آفریقا، از زمان‌های دور، مردم از حنا استفاده می‌کردند و در مناطق گرم آب و هوایی، با قرار دادن حنا بر روی دست و پاها سعی می‌کردند، آنها را خنک کنند. در برخی از فرهنگ‌ها نیز در جهیزیه عروس حتماً حنا وجود داشت و شب قبل از عروسی، دستان عروس و گاهی داما د را با حنا طراحی می‌کردند. در برخی آیین‌های مذهبی نیز از حنا استفاده می‌شود. حنا علاوه بر زیبا کردن رنگ مو به عنوان یک گیاه درمانی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد و مو را تقویت می‌کند. همچنین ضدقارچ است، شوره سر را کاهش می‌دهد، خشکی پوست را برطرف می‌کند و موجب درخشش و سلامت موها می‌شود.

رنگ حنا مانند رنگ‌های شیمیایی نیست و تقریباً موها را قرمز رنگ می‌کند و با آن نمی‌توان موها را روشن کرد. رنگ آن بر روی موها به رنگ موها بستگی دارد؛ مثلاً اگر حنا را روی موهای سفید قرار دهید، نارنجی خواهد شد و روی موهای مشکی وقهوه‌ای، کمی تن قرمزی ایجاد خواهد کرد. قرار دادن حنا روی موهای بلوند موها را قرمز خواهد کرد. استفاده از حنا به عنوان رنگ مو، علاوه بر کاهش هزینه بسیار ایمن است و در مقایسه با رنگ موهای شیمیایی بی‌ضرر خواهد بود.

ویژگی‌های حنا
در محیط اسپری به رنگ مطلوب خواهد رسید. در محیط گرم و مرطوب رنگدانه‌ها شروع به فعالیت می‌کنند. برای رنگ گرفتن نیاز به زمان دارد. ماندگاری طولانی مدت دارد؛ بنابراین در هنگام استفاده از حنا حتماً دستکش بپوشید، زیرا لکه آن بر روی لباس و یا پرده حمام به سختی پاک خواهد شد.

بیش از هزاران سال زنان مصری در سه ماه سوم بارداری شکم خود را با حنا طراحی می‌کردند. آنان معتقد بودند که با اینکار زایمانی ایمن خواهند داشت و نوزاد سالم و شادی به دنیا خواهند آورد. طول عمر و ماندگاری حنا بر روی پوست و مو به نوع و شیوه زندگی افراد بستگی دارد؛ مثلاً اگر شغل شما به گونه‌ای است که دائم در استخرهای شنا، سونا و یا حمام هستید، ماندگاری آن کمتر خواهد بود و در مدت زمان کوتاهی از روی بدن محو خواهد شد. به عنوان یک قاعده کلی می‌توان گفت طرح‌های حنا بر روی صورت و گردن، ظرف مدت یک هفته از بین می‌روند؛ زیرا اپیدرم در این مناطق نازک‌تر است. طرح‌های حنا بر روی بازوها بیش از دو هفته دوام خواهند داشت؛ زیرا پوست این مناطق تیره است و کمتر در معرض شستشو قرار دارد. زمانی که به طور طبیعی سلول‌های مرده پوست از بین می‌روند، حنا نیز از روی پوست محو خواهد شد.
حنا، خاصیت ضدمیکروبی دارد و مانع از دست رفتن آب بدن می‌شود. همچنین سفت‌‌کننده پوست است و به درمان مشکلات پوستی کمک می‌کند. از نازک شدن موها نیز پیشگیری کرده و برای درمان آرتروز و جذام مفید است. امروزه در تهیه بسیاری از رنگ‌ موها و شامپوها و محصولات پوستی و رنگ‌های خالکوبی و مرطوب‌کننده‌ها از حنا استفاده می‌شود. علاوه بر خواص درمانی از ۲۱۰۰ سال قبل از میلاد، از حنا برای تزئین و طراحی بدن استفاده می‌کردند. در عصر مغول برای تزئین بدن شاهان و ملکه‌ها، از حنا استفاده می‌شد.

حنا خاصیت خنک‌کنندگی دارد و عاری از هر نوع ماده شیمیایی است. از جوشانده برگ‌های حنا برای رفع پیله‌دندان استفاده می‌شود، کافی است آن را در دهان قرقره کنید.

این گیاه برای درمان بیماری‌های سر، چشم و دهان مفید است و ترکیب آن با برگ گردو، سردرد را درمان می‌کند. در هند و چین از برگ‌های حنا، برای درمان یرقان استفاده می‌شود. جوشانده ریشه آن مدر و برای نرم کردن سینه و برونشیت بسیار مفید است. جوش، کورک و جای زخم‌های کهنه را به راحتی می‌توان با حنا درمان کرد و گاهی برای خشونت صدا تجویز می‌شود. ریشه خشک‌شده حنا می‌تواند ناراحتی‌های چشمی را برطرف کند.

در اندونزی از برگ‌های له‌شده آن برای درمان عفونت ناخن‌ها استفاده می‌شود و برای رفع خارش پوست نیز مفید خواهد بود. در فیلیپین، هم روغن و هم پودر آن برای التیام زخم و رفع خونمردگی به کار می‌رود.

برخی معتقدند که دم کرده برگ حنا، اضافه وزن را کاهش می‌دهد و ترکیب آن با روغن زیتون و مالیدن آن روی موها، موجب رشد مجدد موهای ریخته می‌شود. جوشانده برگ حنا به بهبود بیماری طحال، سنگ کلیه، مثانه و سختی ادرار کمک می‌کند و رشد ناخن‌ها را افزایش می‌دهد.

درختچه این گیاه گرمسیری در مراکش، مصر، تونس، آسیا، هند و ایران می‌روید و معمولاً سالانه می‌توان ۲ الی ۳ مرتبه از آن برداشت کرد. حنا آرام‌بخش و خواب‌آور عمیق است و از ترکیبات آن در داروها استفاده می‌شود.

سدر
سدر درختی است، ارتفاع آن تا ۱۰ متر می‌رسد. این درخت خاردار و دارای ساقه‌ای به رنگ سفید است. این گیاه در ایران سدر یا کنار در زبان عربی به آن سدر می‌گویند. در برخی کشورها، میوه این درخت را می‌خورند، ولی برگ‌های آن را خشک و پودر کرده و از این پودر برای شستشوی بدن و مو استفاده می‌کنند.

برگ‌های این گیاه حاوی تانن و مملو از استرول‌های گیاهی، همچون پتاسیتوسترول، بتاسیتوسترول گلوکزید و ساپونین ابلین لاکتون هستند. ساپونین موجود در برگ سدر موجب کف‌کنندگی می‌شود و همانطور که می‌دانید، ابلین لاکتون از جمله ساپونین‌های استروئیدی است که در تهیه هورمون‌های استروئیدی به کار می‌رود. میوه تخم‌مرغی شکل و زردرنگ آن خوراکی است و طعمی ترش و مطبوع دارد. از میوه‌های خنک و تقریباً شبیه زالزالک است.

میوه گیاه سدر دارای تانن، صمغ و ویتامین‌های A,B,C است و سینه را نرم می‌کند و عطش را فرو می‌‌نشاند و برای سلامت صفرا مفید است. آب میوه این گیاه بازکننده معده است و باکتری‌های آن را از بین می‌برد. میوه خشک و پودر شده نیز به درمان اسهال و زخم معده کمک می‌کند. مغز دانه‌های میوه این گیاه، تب را پایین می‌آورد و حرارت صفرا را کاهش می‌دهد و برای درمان حصبه مفید است.

هسته‌های این میوه را بکوبید و به عنوان ضماد روی شکستگی‌ها قرار دهید و تأثیر آن را در تقویت استخوان‌ها مشاهده کنید. مالیدن ضماد به برگ سدر عضلات پاهای کودکان بازیگوش، خستگی را رفع می‌کند. قبل از پیدایش صابون، مردم بدن خود را با برگ این گیاه شستشو می‌دادند، این گیاه در بهبود بثورات و زخم‌های پوستی و رفع چرک بدن و تقویت مو و جلوگیری از ریزش و تقویت اعصاب و از بین بردن شپش و شپشک بسیار مفید است و جوشانده برگ‌های تازه و خشک آن، ورم و آماس پوست را درمان و از خونریزی معده و اسهال پیشگیری می‌کند.

همچنین خاصیت تصفیه‌کنندگی دارد و خون و اخلاط مختلف بدن، به خصوص صفرا را پاکسازی می‌کند. این گیاه ضدقارچ و در درمان بیماری‌های قارچی مفید است موجب تقویت و افزایش رشد موها می‌شود.

سدر، حالت‌دهنده مو است و برای ترمیم زخم‌ها و ضدعفونی‌چرک‌های پوستی به کار می‌رود. رنگ پوست را نیز شفاف و باز می‌کند. در ضمن، مسکن قوی و ضدانگل است و خاصیت خنک‌کنندگی دارد.

شامپوها و لوسیون‌های ساخته شده از سدر
هنگام استفاده از سدر و حنا به این نکته توجه داشته باشید که اگر آنها را خوب آبکشی نکنید و موها را به دقت نشوئید، سدر لابه‌لای موها باقی می‌ماند و تأثیر عکس خواهد داشت و موجب ریزش مو می‌شود. یک قاشق سدر را در یک ظرف بزرگ ریخته و خوب هم بزنید تا کف کند و در نهایت با آب و کف سدر موها را بشوئید. پس از قرار دادن حنا بر روی موها، لازم نیست از شامپو استفاده کنید؛ اما اگر تمایل دارید موهایتان را شامپو کنید، شامپو باید ملایم و رقیق باشد.

در حالی که هنوز موهای‌تان مرطوب است، می‌توانید با یک روغن گیاهی موها را ماساژ دهید. اگر پس از قرار دادن حنا بر روی موها، آنها را خوب نشوئید، پوست سر دچار خارش و خشک می‌شود موها حالت شکننده پیدا می‌کنند، افرادی که از خشکی موها پس از استفاده از حنا، شکایت دارند، موها را خوب آبکشی نمی‌کنند.

موها را آنقدر آبکشی کنید تا رنگ آب کاملاً بی‌رنگ و تمامی ذرات حنا از روی آن پاک شود. استفاده از حنا، خشکی مو و پوست سر را تشدید نمی‌کند، مگر در مواقعی که موها به خوبی آبکشی نشوند.

هنگام خرید نیز دقت کنید حنا یا سدری که می‌خرید حاوی هیچ نوع ماده افزودنی و مصنوعی نباشد و کلمه ۱۰۰ درصد طبیعی روی آن درج شده باشد. حنای طبیعی هیچ‌گاه رنگ مشکی ندارد ولی استفاده از حنای مشکی ایمن نخواهد بود (چه در دوران بارداری و چه غیر از آن) و ممکن است موجب واکنش‌های آلرژیکی، قرمزی، تاول و یا سوختگی شود که در این صورت باید به سرعت درمان گردد.

موهای سالم با حنا
اگر می‌خواهید موهای سالم و مستحکم با رنگ زیبا داشته باشید و به دنبال یک راه مطمئن و طبیعی می‌گردید، وقت آن است که با حنا آشنا شوید. پودر حنا از برگ‌های فرآوری شده بوته حنا به دست می‌آید. حنا یک گیاه خودرو با لاسونیا اینرمیس و یکی از انواع رنگ‌های طبیعی است. رنگدانه‌های موجود در برگ گیاه حنا هنگامی که با مایعی مثل آب یا مایعات اسیدی مانند آبلیمو مخلوط شوند، رنگ پس می‌دهند. چیزی که حنا را از دیگر رنگ‌های طبیعی متمایز می‌کند، دوام رنگی بیشتر آن نسبت به رنگ‌های طبیعی دیگر است.

برگ‌های جمع‌آوری و خشک‌شده بوته‌های حنا در رنگ‌آمیزی و رنگرزی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این برگ‌ها در کارخانجات به پودر تبدیل می‌شوند. در اکثر موارد پودر حنا از مخلوط تعدادی از گونه‌های مختلف برگ حنا (از نقاط مختلف یک کشور یا کشورهای مختلف) و یا حتی از ترکیب برگ انواع مختلفی از بوته‌های حنا به دست می‌آید. حنا پس از آسیاب شدن، الک می‌شود. با این کار حناهای مختلف از حنای نامرغوب تا بسیار مرغوب به دست می‌آید. حنای نامرغوب دارای تکه‌های مشخص برگ و ساقه است. حنای بسیار مرغوب شبیه پودر تالک می‌باشد و تکه های برگ و ساقه در آن وجود ندارد. الک کردن حنا معمولاً برای مواردی مثل رنگ کردن بدن و به خصوص مو اهمیت دارد. با حنای بسیار مرغوب خمیر حنای روان‌تری به دست می‌آید و هیچ‌گونه تکه برگ یا ساقه در مو باقی نمی‌ماند و شستشوی مو با مشکل مواجه نمی‌شود. از حنا برای رنگ کردن دست‌ها، پاها و مو استفاده می‌شود که به خنک نگه داشتن بدن در اقلیم‌های بسیار گرم کمک می‌کند. در برخی نواحی حنا جزئی از جهیزیه عروسان است و در بسیاری از نواحی ایران از حنا در حنابندان برای آراستن عروس و داماد استفاده می‌شود. گاهی از حنا در مناسبت‌های مذهبی نیز استفاده می‌گردد. منسوجات نیز می‌توانند با حنا رنگ‌آمیزی شوند.

خاصیت حنا
حنا دارای خواص متعددی است: هم‌زمان موها را رنگ‌ می‌کند و به آنها حالت نرمی و درخشندگی می‌بخشد. علاوه بر آن، خاصیت ضدقارچی دارد و میزان شوره سر یا تشکیل پوسته سر را کاهش می‌دهد، پوست سر را نرم می‌کند، کمی از پیچ و تاب موهای مجعد می‌کاهد و به حالت گرفتن موها کمک می‌کند. حنا به عنوان یک منبع طبیعی رنگ، موها را به رنگ قرمز زیبا و طبیعی در می‌آورد و همچون رنگ موهای مصنوعی عمل نمی‌کند. در واقع، ساقه مو را با رنگ قرمز درخشانی می‌پوشاند و با استفاده مکرر این رنگ پررنگ‌تر خواهد شد.

حنا نمی‌تواند مو را روشن‌تر کند. به علاوه، روی موهای تیره رنگ قرمز یا سایه متمایل به قرمزی ایجاد می‌‌کند. استفاده از حنا روی موهای مشکی یا قهوه‌ای سوخته، مو را به رنگ قهوه‌ای روشن یا مشکی بور در می‌آورد که سایه متمایل به قرمزی نیز در زیر نور آفتاب مشاهده می‌شود. موهای بلوند با استفاده از حنا به رنگ قرمز طبیعی در می‌آیند و اگر روی موهای قرمز رنگ (حنایی رنگ) استفاده شود، رنگ قرمز مو را پررنگ‌تر و قرمز‌تر می‌کند. حنا موهای قهوه‌ای را بسته به تیرگی و روشنی از یک قرمز طبیعی تا روشن یا قهوه‌ای متوسط تغییر رنگ می‌دهد. اگر حنا روی موهای سفید استفاده شود، مو را به رنگ نارنجی، قرمز طبیعی یا قرمز پر رنگ در می‌آورد.

چگونه از حنا استفاده کنیم؟
استفاده از حنای طبیعی برای نرمی و رنگ‌آمیزی مو نیازمند صبر و کمی یادگیری است. حنا برای رنگدهی مطلوب، نیاز به محیط اسیدی و محیط‌های گرم و شرجی (مرطوب) دارد و برای آنکه رنگ طبیعی خود را آزاد کند، نیازمند زمان است و باید به آن مدت زمان لازم داده شود.