ناتوانی نعوظ: علل و روشهای درمانی

ناتوانی در نعوظ که گاهی ناتوانی جنسی نیز نامیده می شود، عدم توانایی مکرر در حفظ نعوظ آلت تناسلی برای برقراری رابطه جنسی است. کلمه “ناتوانی جنسی” ممکن است برای سایر مشکلات مربوط به رابطه جنسی و تولید مثل نیز مورد استفاده قرار گیرد، مثل فقدان میل جنسی یا مشکل در انزال یا ارگاسم. استفاده از واژه ناتوانی در نعوظ بحث را کاملاً روشن کرده و مشخص می کند که فقط ناتوانی در این مشکل خاص مد نظر است.

ناتوانی در نعوظ، ناتوانی کامل در دست یافتن به نعوظ، ناتوانی گاه و بیگاه در رسیدن به این حالت و یا عدم توانایی در حفظ این حالت به مدت طولانی را شامل می شود. طبق آمار، در سال 1985 به ازای هر 1000 نفر مرد در ایالات متحده، 7/7 از  ملاقات های پزشکی بخاطر این مشکل بوده است. در سال 1999 این میزان تقریباً سه برابر شده و به 3/22 رسیده است. این افزایش تدریجاً اتفاق افتاده و احتمالاً درمانهایی مثل دارو و ابزارهای خلاء گسترده بوده و صحبت کردن درمورد این مشکل جنسی مقبولیت بیشتری پیدا کرده است. به احتمال زیاد، متداولترین داروی ارائه شده، سیلدنافیل سیترات (ویاگرا) در مارس 1998 بوده است. آمار نشان می دهد که در سال 1999 در 6/2 میلیون مورد از ملاقات های آقایون در مطب پزشکان صحبت از ویاگرا به میان آمده و یک سوم این موارد برای تشخیص مشکلاتی غیر از ناتوانی در نعوظ بوده است.

در مردهای مسن تر، ناتوانی نعوظ معمولاً دلیل جسمی مثل بیماری، آسیبدیدگی یا عوارض داروها دارد. هر نوع اختلالی که منجر به آسیب رسیدن به اعصاب شود یا جریان خون را در آلت تناسلی مشکل ساز کند می تواند دلیل بروز ناتوانی نعوظ شود. این مشکل با بالاتر رفتن سن بیشتر می شود: تقریباً 5 درصد از مردهای 40 ساله و بین 15 تا 25 درصد از مردهای 65 ساله از این مشکل رنج می برند.

ناتوانی نعوظ را می توان در هر سنی درمان کرد و آگاهی از این واقعیت روز به روز بیشتر می شود. هر روز مردهای بیشتری برای درمان این مشکل خود از متخصص کمک می گیرند و با درمان آن دوباره به فعالیت جنسی نرمال خود برمی گردند.

نعوظ چگونه اتفاق می افتد؟

آلت تناسلی مردها دو حفره دارد که اجسام غاری نامیده می شود که طول عضو را در بر می گیرد. یک بافت اسفنجی این حفره ها را پر می کند. اجسام غاری توسط غشایی احاطه می شوند که پوشش فیبری بیضه نامیده می شود. این بافت اسفنجی حاوی عضلات صاف، بافت های فیبری، فضاها، سیاهرگ ها و سرخرگ هاست. مجرای پیشاب در زیر اجسام غاری امتداد دارد و توسط جسم اسفنجی احاطه می شود.

نعوظ با تحریک حسی یا ذهنی یا هر دو آنها آغاز می شود. تکانه های مغز و اعصاب موضعی باعث می شوند که عضلات اجسام غاری ریلکس شده و جریان خون وارد آن شده و حفره ها و فضاها را پر کند. خون در اجسام غاری ایجاد فشار می کند و باعث می شود که آلت تناسلی بلند شود. پوشش فیبری بیضه به نگهداشتن خون در اجسام غاری کمک می کند و درنتیجه نعوظ ادامه می یابد. وقتی عضلات آلت تناسلی برای قطع وارد شدن خون منقبض می شوند و کانال های بیرون راندن خون باز می شود، نعوظ عکس می شود.

چه چیز موجب ناتوانی در نعوظ می شود؟

از آنجا که نعوظ نیازمند یک توالی دقیق از اتفاقات است، ناتوانی در نعوظ با اختلال در هر یک از این اتفاقات می تواند بروز یابد. این توالی شامل تکانه های عصبی در مغز، ستون فقرات، و ناحیه ای اطراف آلت تناسلی و همچنین واکنش عضلات، بافت های فیبری، سیاهرگها و سرخرگها در نزدیکی اجسام غاری می شود.

آسیب رسیدن به اعصاب، سرخرگها، عضلات صاف، و بافت های فیبری که معمولا درنتیجه بیماری حاصل می شود، یکی از متداولترین دلایل ایجاد ناتوانی نعوظ می باشد. بیماریهایی مثل دیابت، مشکلات کلیوی، اعتیاد به الکل، تصلب بافت، تصلب شریان، بیماری های عروقی، و بیماری های عصب شناسی تقریباً 70% از موارد ناتوانی نعوظ را تشکیل میدهند. بین 35 تا 50 درصد از مردهای دیابتی دچار ناتوانی نعوظ می شوند.

انتخاب های سبک زندگی که مربوط به بیماری های قلبی و عروقی باشد نیز خطر ابتلا به ناتوانی نعوظ را بالا می برد. سیگار کشیدن، اضافه وزن، و ورزش نکردن هم می توانند دلایل احتمالی این مشکل باشند.

همچنین، جراحی ها (به ویژه جراحی های مربوط به سرطان پروستات و مثانه) می تواند موجب آسیب رسیدن به عصب ها و سرخرگهای نزدیک آلت تناسلی شده و منجر به ناتوانی در نعوظ شوند. آسیب رسیدن به آلت تناسلی، ستون فقرات، پروستات، مثانه، و لگن خاصره نیز می تواند با صدمه زدن به عصب ها، عضلات صاف، سرخرگ ها و بافت های فیبری اجسام غاری موجب ناتوانی نعوظ شوند.

علاوه بر این، ناتوانی در نعوظ می تواند یکی از عوارض جانبی بسیاری از داروهای متداول مثل داروهای فشارخون، آنتی هیستامین یا ضد حساسیت ها، داروهای ضدافسردگی، مسکن ها، داروهای کنترل کننده اشتها، و سیمتیدین (داروی زخم) باشد.

متخصصین عقیده دارند که عوامل روحی-روانی مثل استرس، اضطراب، گناه، افسردگی، اعتماد به نفس پایین، و ترس از شکست در رابطه جنسی 10 تا 20 درصد از موارد ناتوانی در نعوظ را شامل می شود.  مردهایی که به دلایل جسمی دچار ناتوانی نعوظ شده اند نیز معمولاً همان واکنش های روحی-روانی (استرس، اضطراب، احساس گناه و افسردگی) را تجربه می کنند. سایر عوامل ممکن برای ایجاد ناتوانی نعوظ می توان به کشیدن سیگار که بر گردش خون در سرخرگها و سیاهرگها تاثیر می گذارد و همچنین اختلالات هورمونی مثل پایین بودن سطح تستوسترون در بدن اشاره کرد.

ناتوانی نعوظ چگونه تشخیص داده می شود؟

سابقه بیمار

سابقه پزشکی یا جنسی بیمار به تعیین درجه و طبیعت ناتوانی نعوظ کمک میکند. از طریق سابقه پزشکی می توان بیماریهایی که منجر به این مشکل می شوند را پیدا کرد و با اطلاع وضعیت روابط جنسی فرد نیز می توان میل جنسی، نعوظ، انزال و ارگاسم او را بررسی کرد.

استفاده از برخی داروهای تجویزی یا غیرقانونی خاص می تواند نشاندهنده یک دلیل شیمیایی برای بروز 25 درصد از موارد این مشکل به حساب آید. قطع مصرف یا جایگزین کردن این داروها می تواند تاحدی مشکل را کمتر کند.

معاینات فیزیکی

معاینه فیزیکی می تواند به شناخت مشکلات جسمی کمک کند. برای مثال، اگر آلت تناسلی به لمس کردن حساس نباشد که یک مشکل سیستم عصبی بدن است، می تواند دلیل ایجاد مشکل باشد. ویژگی های جنسی غیرعادی مثل وضعیت رویش مو یا بزرگ شدن سینه ها نیز می تواند نشاندهنده مشکلات هورمونی در فرد باشد. پزشک با بررسی کاهش نبض در مچ یا قوزک پا می تواند مشکل در گردش خون را تشخیص دهد. ویژگی غیرعادی در خود آلت تناسلی نیز می تواند منبع مشکل باشد.

تست های آزمایشگاهی

آزمایشات مختلف می تواند به پزشک برای تشخیص ناتوانی نعوظ کمک کند. آزمایشات مربوط به بیماری های جسمی که شامل شمارش تعداد گویچه های خون، تجزیه شیمیایی ادرار، پروفایل چربی، و سنجش آنزیم های کراتین و کبد می شود. سنجش مقدار تستوسترون های آزاد در خون نیز می تواند اطلاعاتی درمورد مشکلات مربوط به سیستم غدد درون ریز به ما بدهد و در بیماران با میل جنسی پایین دیده می شود.

سایر آزمایشات

بازبینی نعوظ هایی که در طول خواب اتفاق می افتد می تواند به رد کردن عوامل روحی-روانی کمک کند. مردهای سالم در طول خواب نعوظ غیرارادی دارند. اگر این نعوظ ها اتفاق نیفتد می توان گفت ناتوانی در نعوظ عامل فیزیکی و نه روحی-روانی خواهد داشت. البته این آزمایشات چندان قابل اطمینان نیستند. دانشمندان این تست ها را استاندارد نکرده اند و اعلام نکرده اند که چه زمان باید مورد استفاده قرار گیرند.

آزمایشات روانشناسی

آزمایش روانشناسی با استفاده از مصاحبه و پرسشنامه می تواند عوامل روحی-روانی را مشخص کند. با شریک جنسی فرد نیز برای تعیین انتظارات و تصورات حین رابطه جنسی مصاحبه می شود.

ناتوانی نعوظ چگونه درمان می شود؟

اکثر پزشکان توصیه می کنند که درمان از کم شدت ترین تا شدتی ترین امتحان شود. برای برخی از مردان ایجاد چند تغییر ساده در سبک زندگی می تواند مشکل را برطرف کند. ترک سیگار، کم کردن اضاف وزن، و بالا بردن فعالیت جسمی می تواند برای برگرداندن عملکرد جنسی بسیار مفید باشد.

قطع مصرف داروهایی که عوارض جانبی دارند نیز قدم بعدی است. برای مثال، داروهایی که برای فشارخون بالا مورد استفاده قرار می گیرند به طرق مختلف عمل می کنند. اگر تصور می کنید که یک داروی خاص برای نعوظ شما مشکل ساز شده است، از پزشک خود بخواهید در صورت امکان آنرا با داروی دیگری جایگزین کند.

روان درمانی و تغییر رفتار در برخی بیمارها قدم بعدی برای درمان این مشکل محسوب می شود که به دنبال آن از داروهای تزریقی یا غذایی، خلاء و دستگاه هایی که با جراحی کار گذاشته می شوند استفاده می شود. در موارد نادر، جراحی سرخرگها و سیاهرگها انجام می شود.

روان درمانی

متخصصین معمولاً ناتوانی در نعوظ که دلیل روحی-روانی داشته باشد را با تکنیک هایی برای کاهش اضطراب مربوط به رابطه جنسی درمان می کنند. همسر فرد نیز می تواند در این مسیر بسیار مفید باشد به این ترتیب که با افزایش تدریجی صمیمیت تحریک به روند درمان کمک میکند. این تکنیک همچنین به از بین بردن اضطراب نیز کمک می کند.

دارو درمانی

داروهایی که برای درمان ناتوانی نعوظ مورد استفاده قرار می گیرند را می توان هم به صورت غذایی و هم تزریقی به داخل آلت تناسلی یا مجرای پیشاب بالای آن مصرف کرد. در مارس 1998، کمیته دارو و موادغذیی در امریکا، ویاگرا، اولین قرص برای درمان ناتوانی نعوظ را تایید کرد. از آن زمان داروهایی مثل لویترا و سیالیس نیز تایید شدند. داروهای دیگر نیز در دست تهیه و تایید هستند.

ویاگرا، لویترا و سیالیس همه به یک طبقه از داروها به نام بازدارنده های فسفودیستراز تعلق دارند. این داروها وقتی یک ساعت قبل از عمل جنسی مصرف شود، با تقویت تاثیر اکسید نیتریک، ماده شیمیایی که عضلات صاف آلت تناسلی را حین تحریک جنسی ریلکس کرده و جریان خون را تقویت می کند، عمل می کند.

بااینکه داروهای غذایی واکنش به تحریک جنسی را تقویت می کنند مثل داروهای تزریقی نعوظ اتوماتیک ایجاد نمی کنند. دوز توصیه شده برای مصرف ویاگرا 50 میلیگرم می باشد و پزشک ممکن است آنرا برحسب وضعیت بیمار به 25 یا 100 میلیگرم برساند. دوز توصیه شده برای مصرف لویترا یا سیالیس نیز 10 میلیگرم می باشد که پزشک می تواند آنرا تا 20 میلیگرم هم بالا ببرد. دوز پایین 5 میلیگرمی نیز برای بیمارانی که از داروهای دیگر استفاده می کنند یا به خاطر وضعیت جسمی قادر به استفاده بالا از دارو نیستند، موجود است.

هیچیک از این داروها نباید بیش از یکبار مورد استفاده قرار گیرند. مردهایی که از داروهای حاوی نیترات مثل نیتروگلیسرین برای مشکلات قلبی استفاده میکنند نباید از هیچیک از این داروها استفاده کنند چون ترکیب اینها ممکن است باعث پایین افتادن ناگهانی فشارخون شود. همچنین، اگر داروهایی به نام آلفا بلاکرها که بری درمان بزرگ شدن پروستات یا فشارخون بالا مورد استفاده قرار می گیردف مصرف می کنید حتماً با پزشک خود درمیان بگذارید چون مصرف این دو دارو با هم (در 4 ساعت) میتواند منجر به پایین افتادن ناگهانی فشارخون شود.

در مردهایی که میزان طبیعی تستوسترون در آنها پایین است، مصرف تستوسترون غذایی می تواند به کاهش ناتوانی نعوظ کمک کند اما گاهی این روش ناموثر بوده و ممکن است منجر به آسیب رسیدن به کبد شود. بیمارانی نیز ادعا کرده اند که سایر داروهای غذایی مثل یوهیمبین هیدروکلرید، دوپامین و سروتونین آگونیست و ترازودون نیز موثر هستند اما نتیجه مطالعات علمی دال بر بی ثباتی این ادعاهاست.

خیلی از مردها با تزریق دارو به آلت تناسلی به نعوظ قوی تری دست پیدا می کنند. دروهایی مثل هیدروکلرید پاپاورین (papaverine hydrochloride)، فنتولامین (phentolamine) و آلپروستادیل (alprostadil) نیز رگ های خونی را گشادتر می کنند. اما این داروها ممکن است عوارض جانبی ناخواسته ای مثل نعوظ پایدار، و اثر زخم به دنبال داشته باشند. نیتروگلیسرین که یک ریلکس کننده عضلانی است نیز اگر روی آلت تناسلی مالیده شود گاهاً میتواند نعوظ را تقویت کند.

تحقیقات انجام شده روی داروها برای درمان ناتوانی نعوظ به سرعت روبه گسترش است. بیماران باید از پزشک خود درمورد آخرین دستاوردها سوال کنند.

دستگاه های خلاء

دستگاه های مکانیکی خلاء با ایجاد یک خلاءجزئی که خون را به  درون آلت تناسلی می کشاند، موجب نعوظ می شوند. این ابزارها سه قسمت دارند: یک سیلندر پلاستیکی که آلت تناسلی درون آن قرار می گیرد، یک پمپ که هوا را از سیلندر خارج می کند و یک بند لاستیکی که برای حفظ نعوظ بعد از برداشتن سیلندر و حین رابطه جنسی به دور پایه آلت تناسلی بسته می شود

جراحی

جراحی معمولاً به یکی از سه دلیل زیر انجام می شود:

· برای کار گذاشتن دستگاهی که بتواند آلت تناسلی را راست کند.

· برای ساخت دوباره عروق برای افزایش جریان خون در آلت تناسلی

· برای مسدود کردن سیاهرگ هایی که باعث می شوند خون از بافت های آلت تناسلی نشر کند

دستگاه هایی که ایمپلنت می شوند اندام مصنوعی خوانده می شوند و می توانند در بسیاری از مردها ایجاد معوظ کنند. مشکلات احتمالی این دستگاه ها عبارتند از: خراب شدن مکانیکی و ایجاد عفونت.

ایمپلنت های نرم و قابل انعطاف از میله های متداعی تشکیل شده است که با جراحی در اجسام غاری کار گذاشته می شوند. به این طریق فرد با دست حالت آلت تناسلی را تنظیم می کند. تنظیم حالت در طول یا کلفتی آلت تاثیر نمی کند.

ایمپلنت های قابل تورم از سیلندرهای متداعی تشکیل می شوند که با جراحی درون آلت تناسلی کار گذاشته می شود و با استفاده از مایع فشار گسترده میشوند. لوله هایی این سیلندرها را به یک مخزن مایع و یک پمپ  که اینها هم با جراحی کار گذاشته می شوند، وصل می کند. این ایمپلنت ها قادر به افزایش طول و عرض آلت تناسلی هم هستند. همچنین حالت آلت تناسلی هم با این دستگاه ها طبیعی تر است.

جراحی برای بازسازی سرخرگها نیز می تواند ناتوانی نعوظ ایجاد شده به خاطر انسداد جریان خون را کاهش دهد. کسانی که این جراحی برایشان بیشتر توصیه می شود مردان جوانی هستند که دچار انسداد عروق می باشند. اما این عمل در مردان مسن چندان موفق نیست.

جراحی سیاهرگهایی که باعث بیرون کردن خون از آلت تناسلی می شوند معمولاً فرایندی عکس این دارد یعنی مسدود کردن عمدی. انسداد سیاهرگها می تواند نشر خون را که سفت شدگی آلت تناسلی را حین نعوظ کاهش می دهد کم کند. اما متخصصین هنوز از تاثیر طولانی مدت این روش آگاهی ندارند و این عمل به ندرت صورت می گیرد.

امید به تحقیقات بیشتر

پیشرفت در شیاف، داروهای تزریقی، ایمپلنت ها و دستگاه های خلاء انتخاب هایی که پیش روی مردان مبتلا به ناتوانی نعوظ قرار دارد را بیشتر کرده است. این پیشرفت ها همچنیین تعداد افرادیکه جویای درمان برای این مشکل هستند را نیز بالا برده است. اخیراً ژن درمانی برای ناتوانی نعوظ در حال آزمایشاست که می تواند رویکردی طولانی مدت و بادوام داشته باشد.

برنامه های موسسه ملی دیابت و بیماری های کلیوی در امریکا باهدف معرفی عوامل ایجاد این مشکل به عموم مردم و پیدا کردن راه های درمانی مناسب برای آنها مشغول به فعالیت است.

نکات مهم:

· ناتوانی نعوظ ناتوانی مکرر در ایجاد و حفظ نعوظ برای انجام رابطه جنسی است.

· ناتونی نعوظ بین 15 تا 30 میلیون مرد امریکایی را تحت تاثیر قرار می دهد.

· ناتوانی نعوظ معمولاً براثر یک مشکل جسمی ایجاد می شود.

· ناتوانی نعوظ در هر سنی قابل درمان است.

· درمان های آن عبارتند از: روان درمانی، دارو درمانی، دستگاه های خلاء و جراحی.